HØYR!

Viss jordprøvane hadde vist meir av kva jordbiologien kan bidra med, kunne ein redusert gjødselmengda og oppnådd same resultat, seier kornbonden Hellek Berge.

Anne Rivenes, frilansjournalist

– Me treng jordprøvar som er meir relevante for å måle biologiske eigenskapar i jord, for å kunne ta omsyn til det når ein vurderer kor mykje ein skal gjødsle, seier Hellek Berge.

Kornbonden i Sauherad i Midt-Telemark er meir enn middels oppteken av jord. Etter at han oppdaga kva gratishjelp mikrolivet i jorda kan bidra med, er han ikkje i tvil om at norsk landbruk kan tene mykje på å spele på lag med biologien.

– Kva er gale med dagens jordprøvar?

– Dei vanlege jordprøvane som ein har halde på med i mange år, kikar ikkje på biologien, men er meir kjemiske og fysiske prøvar, som viser tilgjenge av næringsstoff i jorda. Viss prøvane hadde vist meir av mikrolivet i jorda, og kva jordbiologien kan bidra med, kunne ein redusert gjødselmengda og oppnådd same resultat, meiner Berge.

Han har sjølv erfart det han kallar 80/20-landbruk. Han oppnådde 80 prosent av gjennomsnittsavlinga i landet på havre, med berre 20 prosent av gjødslingsnorma for nitrogen.

– Det er kjempespennande, og viser at det er stort potensial for vinn-vinn, som få kjenner til. Bønder kunne spart mykje pengar på kunstgjødsel, dersom ein fekk prøvar som viste den aktive biologien i jorda, og kva den kan bidra med.

– Er det ikkje rart at livet i jorda ikkje blir teke meir omsyn til?

– Jau, men tankegangen er relativt ny. I USA kan ein ta slike jordprøvar. Det er ofte nye ting blir litt omstridt. Somme meiner at «slik ser jorda ut – punktum». Biologien har vore neglisjert i mange år.

– Kvifor er dette så viktig?

– Det kunne hjelpt oss mykje med det grøne skiftet. Å spele på lag med naturen er vinn-vinn. Som bonde får eg gratishjelp frå naturlege prosessar. Desse kan ikkje kommersialiserast, og difor er det ikkje interesse for å investere pengar. Det ligg litt utanom tankegangen vår om at menneske skal ta kontroll på alt.

– Kan norske bønder nok om jord?

– Nei. Det er mitt korte og klare svar.

– Er det håp?

– Ja, trenden er heldigvis oppadgåande dei siste åra. Mange konvensjonelle bønder har byrja bli gira på dette. Og landbruksrådgjevinga har vakna, fordi bøndene spør om det.

– Ditt beste jord-råd til andre bønder?

– Til grasbønder vil eg seia: Få opp mangfaldet på jordet, for å stimulere mikrolivet. For kornbønder: Hald jorda grøn heile året, og skap mangfald med vekstskifte og fangvekstar.